Wetenschappelijk gefundeerde inzichten voor medische professionals
Inleiding:
Mijn interesse in de impact van sporten en bewegen bij MS ontstond tijdens mijn werk bij het Nationaal MS Fonds en later bij Digitale Buddy, waar ik betrokken was bij de ontwikkeling van een leefstijlapp voor mensen met MS. Ik merkte dat bewegen niet alleen fysieke, maar ook mentale en sociale voordelen bood voor deze doelgroep. Om mijn stelling verder te onderbouwen, startte ik in 2021 met de opleiding HBO Sport, Beweging en Gezondheid.
In 2024 kreeg ik de kans om, vanuit mijn rol als adviseur leefstijlaanpassingen bij chronische ziekten, het vak Leefstijl te verzorgen voor de opleiding MS-verpleegkundigen. Uit het MS Netwerk Midden-Brabant, waar ik een onderzoek had gedaan naar de behoefte onder zorgverleners en leefstijladviezen, bleek dat er behoefte was aan duidelijke, wetenschappelijke richtlijnen over bewegen bij MS. Dit motiveerde mij om dieper in de literatuur te duiken en de inzichten te bundelen die nu de basis vormen voor deze pagina.
Deze pagina biedt medische professionals een wetenschappelijk onderbouwde visie op de voordelen van sporten en specifiek sportklimmen bij MS. De informatie is gebaseerd op recente onderzoeken en praktijkervaringen, met als doel patiënten te stimuleren een actieve levensstijl te omarmen.
1. Bewegen bij MS:
Lange tijd werd aangenomen dat mensen met MS voorzichtig moesten zijn met intensief bewegen. Recent onderzoek en praktijkervaring tonen echter aan dat beweging juist essentieel is voor het behoud van fysieke en cognitieve functies. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) benadrukt dat een chronische aandoening als MS geen reden is om niet te bewegen, mits rekening wordt gehouden met individuele belastbaarheid en blessures worden voorkomen (WHO, 2020).
Belangrijke inzichten:
- Neuroplasticiteit: Beweging stimuleert de aanmaak van BDNF (Brain Derived Neurotrophic Factor), een stofje dat beschadigde neuronen beschermt en herstel bevordert (Nederlandse Vereniging voor Neurologie, 2023).
- Cognitieve voordelen: Onderzoek van het Amsterdam UMC toont aan dat aerobics en krachttraining ontstekingsprocessen remmen en neuroplasticiteit bevorderen, wat bijdraagt aan het behoud van cognitieve functies (Huiskamp, 2024).
- Kwaliteit van leven: Intensieve revalidatieprogramma’s, zoals die van Erasmus MC en Libra Revalidatie, laten zien dat sporten vermoeidheid vermindert, spierkracht vergroot en psychologisch welzijn verbetert (Derikx, 2022).
2. Beweegcijfers:
Ondanks de bewezen voordelen, voldoet slechts 20-25% van de mensen met MS aan de Nederlandse beweegnorm (RIVM, 2022). Dit is aanzienlijk lager dan bij de algemene bevolking. Belangrijkste belemmeringen:
- Vermoeidheid, pijn en balansproblemen.
- Angst voor verergering van symptomen.
- Gebrek aan kennis over geschikte sporten en activiteiten.
Kans voor verandering: Door mensen met MS te stimuleren een sport te vinden die bij hen past, kunnen we deze cijfers verbeteren. Sportklimmen biedt hierbij een unieke kans, omdat het kracht, balans en focus combineert in een veilige en motiverende omgeving.
3. Sportklimmen als innovatieve interventie bij MS
Sportklimmen is niet alleen een fysieke activiteit, maar ook een cognitieve en sociale uitdaging. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat klimmen bijdraagt aan:
- Verbeterde balans, spierkracht en coördinatie (Schrack et al., 2017).
- Vermindering van vermoeidheid en angst (Velikonja et al., 2010).
- Verhoogd zelfvertrouwen en sociale verbondenheid (Morrison & Schöffl, 2015).
Waarom klimmen?
- Multisensorische stimulatie: Klimmen traint motorische en cognitieve functies tegelijkertijd.
- Veiligheid: Deelnemers zijn gezekerd, waardoor het risico op vallen minimaal is.
- Motivatie: De sociale interactie tijdens het klimmen verhoogt de motivatie en bevordert langdurige gedragsverandering.
4. Mentale en sociale gezondheid:
Sporten draagt op verschillende manieren bij aan de mentale en sociale gezondheid van mensen met MS:
- Vermindering van depressie en angst: Regelmatig sporten verlaagt de kans op depressieve klachten en angst (The Lancet Psychiatry, 2024).
- Verbeterd zelfvertrouwen en mentale veerkracht: Sporten, vooral in groepsverband, versterkt het gevoel van eigenwaarde en het vermogen om met tegenslagen om te gaan (Mulier Instituut, 2024).
- Versterking van sociale verbondenheid: Sporten in groepsverband zorgt voor sociale interactie en steun. Uit onderzoek blijkt dat hoe meer sociale steun sporters ervaren, hoe beter hun mentale gezondheid is (Trimbos-instituut, 2025).
5. Conclusie:
De wetenschappelijke literatuur bevestigt dat sportklimmen een effectieve en veilige interventie is voor mensen met MS. Het combineert fysieke, cognitieve en sociale voordelen, wat het een waardevolle toevoeging maakt aan revalidatieprogramma’s. Het helpt niet alleen bij balans, spierkracht en coördinatie, maar kan ook vermoeidheid verminderen, sociale interactie bevorderen en het zelfvertrouwen vergroten.
Referenties
- Medisch Dossier, jaargang 27, nummer 1: Juist wél actief bewegen bij MS
- WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour
- MS Brain Health
- MS-richtlijnen, Nederlandse Vereniging voor Neurologie
- Erasmus MC & Libra Revalidatie en Audiologie onderzoek
- Amsterdam UMC onderzoek
- Schrack et al. (2017), Frontiers in Physiology
- Velikonja et al. (2010), Neuroscience Research
- Morrison & Schöffl (2015), International Journal of Therapy and Rehabilitation
- Trimbos-instituut, Bewegen en mentale gezondheid
“Klimmen met MS: ‘MS is geen keuze, klimmen wel!’”
Klimmen als keuze voor kracht en vrijheid “MS is geen keuze, klimmen wel!” – Nanda, deelnemer aan Klimmen met MS Deze inspirerende woorden van Nanda illustreert perfect de transformatieve kracht van klimmen voor mensen met Multiple Sclerose (MS). Klimmen is niet alleen een fysieke activiteit, maar een therapeutisch instrument dat helpt om fysieke, mentale en sociale uitdagingen te overwinnen. Recent wetenschappelijk onderzoek (Hryniuk et al., 2025) bevestigt dat therapeutisch klimmen balans, coördinatie, spierkracht en neuroplasticiteit verbetert – allemaal cruciaal voor mensen met MS. Wetenschappelijke onderbouwing Uit de review blijkt dat klimmen effectief is bij diverse aandoeningen, waaronder…
“Mensen met Multiple Sclerose weer in beweging via sportklimmen”
In februari 2025 kwam het blad Medisch Dossier, jaargang 27 nummer 1 uit. Dit artikel is hier terug te lezen.Samenvatting: “Mensen met Multiple Sclerose weer in beweging via sportklimmen” 🧗♀️ “Als ik dit kan, wat kan ik dan allemaal nog meer?” Sportklimmen met MS Een leven met MS brengt uitdagingen met zich mee: vermoeidheid, evenwichtsproblemen, krachtverlies en onzekerheid. Veel mensen stoppen met sporten, wat het risico op eenzaamheid en sociaal isolement vergroot. Maar wat als er een sport is die juist aansluit bij deze uitdagingen? Sportklimmen met MS, een initiatief van Sandra Scheffers, bewijst dat klimmen een…